Журнал Ҳаракат №2 (23) 2000. ЖУРНАЛИМИЗНИНГ БУ СОНИДА:

(Васила Иноятдан суз боши урнига) - Жаслик: Замонавий вахшийлик тимсоли
Биз, Узбекистон Инсон хукуклари жамияти фаоллари мамлакат камокхоналарида махбусларга нисбатан утказилаётган жазо чоралари ва кийноклар буйича конкрет фактларни жамиятнинг расмий хужжатларида атрофлича баён килганмиз. Берган хабарларимиз - махбусларнинг ота-оналари, кариндош-уругларидан олинган маълумотлар ва баъзида хатто камокхоналардан бир амаллаб етиб келаётган ариза ва хатларга асосланади. Жамоатчиликнинг диккат-эътиборини бу масалага жалб этиш учун таркатаётган хабарларимиздан ташкари хукумат рахбариятига ва давлат муассасаларига хам хат ва баёнотлар жунатиб, маъсул шахс ва ташкилотларни конунлар доирасида ишлашга, инсон хак ва хукукларининг топталишига доир маълумотларимиз асосида керакли тадбирларни амалга оширишга чакирамиз. Маъшум ахвол билан дунё жамоатчилигини таништириш ва унинг босими оркали Узбекистон хукуматини узи имзолаган халкаро хукук нормаларини бажаришга ундаш хам максадларимиздан биридир.

Камокхоналардаги ахволни кисман булса хам шахсан урганиш, ахволини уз кузимиз билан куриш максадида баъзида ярим яширин баъзида тула яширин «сафарларга» хам чикиб туришга тугри келади. Мен узим факат 1999 йилда бир неча марта бу каби «сафарларда» булдим. Хусусан, Бухоро вилоятининг Коравулбозор шахрида жойлашган 64-25 УЯ камокхонасига, Карши шахридаги 64-49 УЯ камокхонасига, Коракал-погистондаги Жаслик станциясида жойлашган 64-71 УЯ камокхонасига бориб келдим.

Бундай сафарларнинг нима учун яширинча булишини ортикча тушунтириб утиришга хожат булмаса керак. Биринчидан, купчиликка маълум булгани каби, камокхоналарга махбусларнинг факат фамилиядош кариндош-уруглари кирити-лади. Иккинчидан, Узбекистон режими уз халкига карши утказаётган кенг масштабли ва конли репрессиясини мамлакат ва дунё жамоатчилигидан беркитиш максадида нафакат махбусларнинг бегоналар билан куришишига рухсат бермайди, балки узи бегона деб билган одамларни камокхоналарнинг якинига йулатмаслик учун кулидан келган хамма нарсани килади.

Шу сабабли мен Жасликдаги камокхонага якингинада кузи ёриган бир аёлнинг холаси сифатида бу аёлнинг чакириги билан 1999 йилнинг декабрида бориб келдим. Келишувимизга кура мен хали етарлича кувватга кирмаган аёлга узок ва машаккатли йулда «ёрдамчи» булишим керак эди. Албатта, унга ёрдамчи хам булдим ва айни замонда максадимни амалга оширдим. Камокхоналарга килган уччала сафарим каби буниси хам, у ердаги ахволни урганиш маъносида, жуда натижали булди, деб айтоламан.

Купчиликка маълум, Жаслик зонаси хакидаги маълумотлар Узбекистон Инсон Хукуклари Жамияти томонидан ошкор этилди ва бугунги кунда у - дунё жамоатчилигининг ва инсон хаклари билан шугилланувчи купгина халкаро ташкилотларнинг диккат-эътиборини узига тортмокда. Шунинг учун зонага бир узлари боришга юраклари дов бермай бирга бориб келишни таклиф килганларга мен уз розилигимни билдирдим.


Тошкентдан Жасликка
Наманганлик Тожибоев, Насрид-динов ва Андижонлик Турсуновлар оилалари билан йулга отландик. Биздан йул-йулакай жуда куп одамлар каерга кетаётганимизни сурадилар. Жаслик зонасини эшитган одамлар: «Жасликда вахобийлар жуда куплигини эшитганмиз, уларни хали хам отиб ташламаптиларми», деб сурашгани бизни ажаблантирди. Бу сингари саволларни биз кейинчалик хар кадамда эшитдик ва бу ерларда «вахобий» сузи болаларни куркитиш учун ишлатиладиган «бобов» маъносига келиб колганини тушундик. Мен Сталин замонидаги «халк душмани» ибораси одамларнинг онгига шу йусинда сингдирилган булса керак, деб уйлаб колдим. Уша пайтда хам одамлар «халк душманлари» деб аталганлар хакида коммунистик пропаганда таркатаётган хабардан бошка хеч нарсани билмаганлари учун унга ишониб юраберишган. Сталинизм фожеасини бошидан кечирган жамиятнинг бу тузокка осонлик билан кайтадан тушятгани ва хозирги «юртбошизм» ёки «бошизм» пропагандасига илинаётгани кишини хайратга солувчи, совук туш каби аянчли нарса булиб куринади.

Хуллас, шундай хаёллар билан Кунгирот станциясига етиб келдик. Бу ерда Жасликка кетятган хаммани милиционер кутиб оларкан, бизни хам каршилади. Каерга кетаётганимизни обдон суриштиргач, Жасликка кетадиган поезднинг 20 вагонига олиб бориб вагон бошлигига топширди. Коракалпок тилида нималарнидир деганини биз эшитдигу, лекин яхши тушунмадик.

Биз вагонга чикканимизда вагон ичи одам билан, асосан юк билан тулиб булганлиги сабабли биз танбурга жойлашдик. Тунги соат 1.30да поезд йулга тушди. Хеч канча вакт утмай ёнимизга икки девдай йигит келди ва хар биримиз 5 минг сум йигиб беришимиз кераклигини, улар бу пулларнинг ярмисини вагон бошлигига, ярмисини бизни чикариб юборган милиция ходимига беришини айтишди. Биз йул хакини тулаб билет олганимизни айтдик ва талаб килаётган пулини беришга унамадик. Шунда ёалигилар шерикларим ичидадаги икки йигитга - бири 21, иккинчиси 23 ёшли - ёпишиб, уларни урмокчи булишди. Уларни пастга сургалаб, хатто вагондан итариб хам юбормокчи булдилар. Бахтимизга ёнимизга вагон бошлиги келиб колди ва биз унга булган вокеани айтиб бердик. Шунда вагон бошлиги халиги икки боскинчи йигитни уришиб берди ва улар биздан сал нарирокка узоклашдилар.

Жасликка тонгги соат 6да етиб бордик. Вагондан тушган пайтимизда халиги бизни кузатиб келаётган йигитлар хам оркамиздан келишарди. Улар кулларида катта-катта тошлар билан гох яшириниб, гох куриниб таъкиб килишда давом этдилар. Шерикларим хам уришишга шайланиб колишди. Иш шу аснода кетаверса, барибир милицияга тушишимиз аниклигини сезиб, каршимиздан келаётган милицияга безориларни курсатдик. Улар оркамиздан келаётган йигитларни тутиб олдилар ва барчамиз милиция бошчилигида Жаслик милиция булимига кетдик.

Милицияхонада бизнинг хужжа-тларимизни текширишиб йулдаги вокеани гапириб беришимизни сурашди. Биз барчасини тафсилотлари билан гапириб бердик. Баённомага имзо чекишимизни сурашди. Биз имзо куйиб балога колмаймизми, узимизнинг ишимиз колиб кетмайдими, деб сураганимизда, йук, хеч нарса булмайди, бизнинг максадимиз зонадан чикиб кетгунча бирон жарохат курмаслигингизни таъминлаш, дейишди. Бизни таъкиб килганларни эса ушлаб колишди.

Бизнинг хужжатларимизни зонага кириш учун тайёрлашди ва куп утмай бизни олиб кетиш учун махсус машина келди. Барчамизни яна бир курувдан утказгач, биз зонага караб йул олдик. Зонага чакирув когози билан чакирилганлар, биздан ташкари турли вилоятлардан келган 15-20 одам бор эди, хаммамиз йулга тушдик.

Бизни Жаслик станциясидан 8 км узокликдаги 73-55 сонли харбий кисмга олиб боришди. Камокхона айнан шу харбий кисмнинг ичида жойлашган экан. Камокхонанинг ичига эса харбий кисмдан яна 3 км юрилди. Лекин шуниси кизикки, камокхонанинг хеч бир ерига унинг номи, раками ёзилмаган. Бизни камокхона бошлиги Бобожоновнинг хузурига олиб киришди.

Бошлик биз билан куюк саломлашгач, камокхона шароитларини гапириб берди. Унинг гапича, бу ерда махбусларга 3 махал гуштли иссик овкат, мевалар, мой ва бошка витаминли махсулотлар берилар экан. Хафтада бир марта хамом уюштирилиб, кийим-кечаклари албатта алмаштирилар экан. Махбусларнинг хар хафта тиббий курикдан утказилишларига нима дейсиз? Йигитлар зерикиб колмасликларии учун Бобожонов, асли Хивалик булгани сабабли, гилам тукиш мосламалари курдирибди ва хозирча махбуслар иссиккина хоналарда ип йигириб тур тукиётган эмишлар. Камокхона янги курилган булиб, махбусларнинг сони барчамизни хайратга солиб куйди Улар 250 киши экан. Бобожонов «шундай масканмимизни Тошкентда ёмон одамлар ёмонлаб юрганлигини, Тошкентдаги ва бошка ердаги камокхоналарда одамлар чирий бошлаганини, бу ерда эса багриларига шамол тегиб колганини» гапириб, Тошкентдаги ёмон одамлардан укиниб куйди.


Эшитганларим
Сал утмай бизни куриштириш хонасига олиб боришди. Биз тахминан 3 соатларча кутдик. Негаки ичкарида хам учрашувга келганлар бор эканлар. Улар чиккач, биз яна бир соатлар учрашувдан чикканлар билан сухбатда булиб турдик. Маъум булишича, учрашувдан чиккан ота-оналар албатта Бобожоновнинг хузурига кириб курсатилган одамгарчилик учун миннатдорчилик билдиришлари керак экан. Йукса, кимнинг ота-онаси кирмаса, уша махбус балога колди, деяверинг экан.

Мен уз якинлари билан учрашиб чикканларнинг бир нечалари билан сухбатда булдим. Айтиб берятган тафсилотларимни айнан уларнинг сузларидан олиб келтираман. Махбусларни Тошкент турмасидан Зангиота турмасига ва куп вакт утказмай у ердан Жасликка олиб келишган. Махбусларни Жасликка олиб келиш шу даражада махфий тутилганки, хатто Зангиота камокхонасидагилар хам махбусларни Жасликка олиб кетилганлик-ларини билмаганлар. Шунинг учун булса керак, куп ота-оналар болалалрини топиб олгунча роса сарсон булишипти.

Йигитларни самолётда тиз чуктирган холатда бир кулларини оркадаги махбусга, иккинчи кулларини олдиндаги махбуснинг кулига кишанлаганлар. Уларга ён-берларига карашга, бир-бирлари билан гаплашишга хам рухсат бермаганлар. Кимир-лаганларнинг бошига уларнинг тепасида турган назоратчилар дубинкасидан калтак тушиб турган.

Шу холатда Жасликкача 3 соат самолётда учишипти. Улар Жасликка келганларида бу ерлар куп-курук ер булган. Ва улар узлари учун камокхона курганлар. Махбусларга суткалаб на сув ва на нон берганлар. Огиз очиб гапирмокчи булган махбусга гапирмаган 15-20 махбус кушиб калтаклаёнаберган. Калтакнинг зуридан йикилиб колганлар, то бехуш булгунларигача тепкиланишипти.

Бир аёлнинг айтишича, угли калтак зарбидан йикилиб хушидан кетгандан кейин «Субхоноллох, узингга шукур, жонимни олибсан», деганини артофдагилар эшитишипти. Уларнинг айтишича, улдим деб уйлаб, улимига шукур килган йигит, калтак зарбидан 3 кун бехуш ётибди. Кейин эса улмай колганидан афсусланибди.

Ишга чикарилмаган пайтларда махбуслар кулларини буйниларига куйиб хеч ерларини ерга тегизмай чуккалаб утирарканлар. Бундай утириш эрталаб соат 7дан кечки соат 9-10гача давом этган кунлар хам булипти. Ён-берига караганлар, гаплашганлар, кимирлаганлар ва йикилиб колганлар вахшиёна калтакланганлар. Калтаклаётганлар: «Ана курдиларингми, узбекларинг сенларни бизга сотди, бу ердан биттанг тирик кетмайсан, улгани келгансан хамманг», деяр эканлар. Махбуслар хар ярим соатда оёкларини узатиб, «Президентга минг рахмат» дейишлари шарт экан. Махбуслар эрталаб уринларидан туриб, берилган 3 минут вакт ичида кийиниш хонасига бориб кийимларини кийишлари, ювиниб, каторга бориб кулларини буйинларига куйишлари ва тиз чуккан холатда исм-фамилияларини айтишлари керак. Яна шуниси борки, кийиниш хонасига бориш учун улар дубинка ушлаган 20 курикчидан иборат тирик коридордан 20 марта калтак еб утадилар. Кийиниб, оркага кайтишда хам айни хол.

Махбуслар хох иш устида булсин, хох баракда, бошлик Бобожонов курингудай булса кулларини буйинларига куйиб тиз чуккан холатда исм-фамилияларини айтишлари лозим. 1999 йилнинг май ойидан то декабрь ойининг бошларигача 39 махбус калтак зарбидан улган. Бошларига дубинка зарби тушавериб, купчилик махбуслар эсламас касалига мубтало булганлар. Шунинг учунми, набирасини куриб чиккан бир кария унинг галатирок булиб колганини, анча вактгача кариндош-уругларини эслай олмаганини курка-писа гапирди.

Шундай булишига карамай, ота-оналар бошлик Бобожоновнинг хузурига кириб, угилларининг бундай жаннати жойда утирганларидан хурсанд эканликларини айтиб, миннатдорчилик билдирдилар. Бошка иложлари хам йук, чунки тартиб шунака, ота-онаси миннатдорчилик билдирмаган махбус жазо олиши муккаррар.


Махбуслар билан куришиш
Нихоят бизнинг группага киришга рухсат этилди. Киришдан олдин ота-оналар ичкарида бир-бирлари билан гаплашишлари, бошка махбуслар билан сухбатлашишлари, олди-берди килишларига рухсат берилмаслиги хусусида каттик огохлантирилдилар. Акс холда угилларига камокхона тартибини бузганлик учун жазо тайинланар ёки хужжат расмийлаштирилар экан.

Менинг махбусга хеч кандай алокам йуклиги ва «бор-йуги» холаси булганлигим сабабли мени куришиш ерига киритишмади ва зона ичидаги мехмонхонада колдиришди.

Мен бу ерда зона ходимлари ва аскар йигитлар билан сухбатлашдим. Уларнинг гапларига караганда якинда юкоридлан буйрук олинган. Бу буйрукка кура Жаслик зонасига махбусларнинг ота-оналари тезлик билан чакирилиб, улар камокхоналарнинг ахволи яхши, махбуслар сог-саломат, хамма шароитлар етарли эканлигини курсатиб, Тошкентдаги ва яна аллакаердаги шов-шувларни тухтатишлари керак экан. Акс холда бунинг сайловларга зиёни тегиши мумкинмиш.

Улар менинг кимлигимни, Оллох насиб этиб, билишса, узлари хам дахшатга тушиб колсалар керак. Мен улардан юкорида ота-оналардан эшитганларим канчалик хакикатга якинлигини билмокчи булганимда, улар: «Ота-оналарнинг Сизга бу айтганлари хеч нарса эмас, бу ерда махбусларнинг хаёти хов анови юрган итдан хам хароб. Биз Сизга айтмайлик, Сиз эшитманг. Эшитсангиз, албатта у ер бу ердан чикиб колади ва бизнинг бошимиз кетади», дейишди.

Ваъда килинган бир суткалик учрашувнинг ярмисиданок ота-оналар учрашув хонасидан чикарилиб юборилдилар. Улар тезликда бошликнинг хузурига кириб, уз миннатдорчиликларини билдирдилар. Факат Хоразмлик Давлетова деган аёл (бу зонада унинг эри Давлетов Маматсафо ва угли Давлетов Улугбеклар утирибди) эри кон сияётганини айтиб, унга зарур дори-дармонлар келтириб бериш учун бошликдан рухсат суради. Бошлик дори-дармонлар етарли эканлигини, Давлетовни тиббий курикдан утказилишини, лекин аёл кишини сузини кайтара олмаслигини, чунки бу йил аёллар йили эканлигини айтиб, Давлетовага яна келиб кетиш учун рухсат берди. Аёлнинг кузларига ёш келди. Бу куз ёшлар эри ва углининг ахволини уз кузи билан куриб чиккани ва дод деёлмаётгани учунми ёки бошликнинг сузларидан кунгли эриб кетганиданми, билмадим, хуллас у кузлари жикка ёш билан бошлик хузуридан чикди.


Кайтиш саргузаштлари
Зонадан бизни яна машинага утказиб Жаслик милиция булимига олиб келишди. Мени Тошкентдан келган бир ота-она уз машинасида олиб кетиши мумкинлигини билдиргач, биз йулга тушдик. Машина энди урнидан силжиган хам эдики, машина атрофини бир канча одамлар ураб олишди. Улар машинани мен утирган тарафидаги эшикни очиб, менга «Машинадан тушинг, Сиз хеч ерга бошликнинг рухсатисиз кетмайсиз», деб буюришди. Мени Жаслик станциясидаги транспорт прокуратурасига олиб боришди.

Прокурор Уразбоев узини таништиригач, «Сиз нима килиб куйганингизни биласизми? Туппа-тузук коракалпок йигитни жиноятчига айлантириб Тошкентга кетаверасизми? Ким айтди сизга бу ерларга келсин деб? Ким айтди сизга милицияга мурожаат этсин деб. Сиз хеч ерга кетмайсиз. Сизни Кунгиротнинг катталари кутиб турибди. Менда шундай буйрук бор» деди. Бу хакда тепадагилар билиб корлса хафа булмайсизларми, деган саволимга, э кулингдан келганини килмайсанми, Аламатовми, э, керак булса Каримовингга бориб айтмайсанми. Ана расми турибди. Лекин бу ерда биз хужайин. Тошкентингдаги милиция одамларнинг ёнига наша-ук солиб камайверади. Биз конун билан ишлаймиз», деди. Мен бу ерда Уразбоевнинг гапларини айнан келтирдим.

Мен булар билан чикиша олмаслигимни билгач: «Шерикларим эртагаёк Тошкентга бориб, менга нисбатан килинаётган бу ишларни бутун дунёга таркатишади. Нима килсангиз килаверинг», деганимдан сунг Уразбоев сал уйланиб ходимларига бизни холи куйишни буюрди. Ва менга юзланиб: «Майли Тошкентга кетаверинг, лекин бизга бу ерда курган билганларингизни хеч кимга айтмаслик хакида тилхат берасиз», деб колди. Менинг ана шу тилхатни ёзишдан бошка иложим колмаган эди ва мен уни ёзиб бердим. Тилхатни олгач, хунук бир иршайиб: «Хафа булмайсизда, опагай», деб куйди. Мен эса «Коракалпокда сендака прокурору милициялар булса, жиноятчилар туп куйиб палак ёзаётган булса керак» деган хаёл билан куйилган кузатувчи назорати остида вокзалга, шерикларим ёнига кетдим. Бизни икки кузатувчи поездда хам Кунгиротгача кузатиб келди..

Вагонда жой йуклиги учун биз Ургенчгача танбурда 13 соат туриб келишга хукм килингандик. Поезд Кунгиротга етиб келганда биз турган танбурга формали, формасиз 15-16 милиция ходимлари тапир-тупур чикишди. Улар вагон бошлигидан Иноятова кани деб сурашганини эшитдик. Мен шу вакт шерикларимга хеч ерга таркалмасликни билдирдим. Халигиларни вагон бошлиги мени олдимга бошлаб келди. Улар менга нарсаларимни олиб поезддан тушишим кераклигини айтишди. Мен поезддан асло тушмайман, улдириб туширасанлар, дедим.

Мен нихоят даражада чарчаган, очиккан ва уйкусизликдан толиккан эканманми, асабийлаша бошладим. Овозимни кутарииб вагон ичидагиларни ёрдамга чакирдим. Поездда асосан Москвадан Тошкентга катнайдиган узбек тижоратчилари эди. Улар ёнимизга келиб, нима гаплигини суриштира бошлашди. Мен уларга каердан келаётганимни, булар мени нимага поезддан олиб тушмокчи эканлигини айтдим. Ишнинг чаппасига кетаёганини курган милиционерлар пастга тушиб кетишди.

Зум утмай Кунгирот шахар прокурори вагонга чикиб мени вагон бошлигининг хонасига таклиф килди. Мен кирдим. Прокурор менга мулойимлик билан: «Опагай, энди Сизни поезддан олиб тушиб, бир оз мехмон килмокчи эдик-да. Шунга шунча туполон кутариб утирибсиз. Тушмасангиз тушманг. Факат бизга хам шу ерда курганларимни хеч кимга айтмайман деб тилхат ёзиб беринг», деди. Мен унга хам тилхат ёзиб бердим. «Урага сичкон тушди гулдур гуп» деб уйлаган прокурор тилхатни олиб поезддан тушиб кетди. Урага сенлар тушдинг энди, дедиму яна танбурдаги жойимга чикиб утирдим. Бизни дархол вагон ичидагилар ураб олишди, йулнинг давомида зона хакидаги тафсилотларни гапириб кетдик.

Ким эрининг, ким углининг ахволи хакида тула-тукис гапириб берди. Эшитаятганлар канчалик дахшатга тушушганини айтиб утириш ортикча. Мана уша гаплар: «Махбусларнинг намоз укишлари катъиян маън килинган, ва улар хожатга кирганларида енглариниинг учи кайирилган булса тахорат килганликда айбланиб калтакла-надилар.

Айни намоз укийдиган пайтларида камераларга 5-6 камокхона ходими ёпирилиб киради ва кимнинг лаби кимирлаётган булса уша одам намоз укишликда айбланиб вахшиёна калтакланади. Махбуслар кечалари дилларида намоз укиб, берилган тушликни галма-гал еб руза тутишади. Ота-оналар билан куришиш хонасига кирятганда махбусларнинг эгниларидаги ички ва устки кийимлар ечилиб, янги кийимлар кийинтирилади.

Махбусларнинг кийиимлари факат ёзги кийимлар. Уларга кишки кийим-бош умуман берилмайди. Лекин мана 20 кун булибдики, калтакланишлар сал камайиб, тиз чукишлар йукотилган. Иссик овкатлар бериладиган булишибди. Бу канча давом этади, буни хеч ким билмайди. Лекин барча махбуслар бу ишлар вактинча, сайлов утгунча булса керак, деган фикрдалар.

Тожибоева Мавжуда исмли аёлнинг айтишича, унинг эри фарзандлари нечта эканлигини хам, унинг аёли огироёк эканлигиини хам эслай олмаган. Махбусларнинг айтишича, Обид Кориининг шогирдлари, яъни Зиёхоновлар гурухи, 1997 йилда суд килинган Андижонлик 15 йигитнинг 14таси, Тошкентдаги 1999 йил 16 февраль портлашлари буйича хукм килинганлар хам шу ерда.

Махбусларнинг ичида факат учтагина одам 159-чи модда билан айбланмаган экан. Колганлари ёппасига юкоридаги модда билан айбланганлар.

Махбуслар биринчи этапни (май ойларидан ёзгача булган вакт булса керак) жаханнамга юз тутган вакт деб аташади».

Тошкентга эртасига (18 декабрь 1999 йил), тунги соат 1 яримларда кириб келдик. Вагон бошлигининг гапига караганда бизни Кунгиротда 1 соатдан ошик ушлаб туришгани сабабли поезд Тошкентга бир соат кечикиб келибди.

Вокзалда бизни яна шонли милиция кутиб олди. Орамизда чиптасиз кетаётганлар сон-саноксиз эди. Лекин хеч кимни текширмаган холда туппа-тугри бизнинг олдимизга келиб хужжатларимизни, билетларимизни текширишди. Хеч кандай айб топиша олмай «майли кетаверингларчи», деб бизни куйиб юборишга мажбур булишди.

Биз уйларимизга таркалар эканмиз, хамрохларим мендан фамилияларини 10 кун утиб эълон килишни сурадилар.


Хотима урнида
Камокхонанинг баланд туртбурчак, ойнасиз биноси, ва унинг тепасидаги куролланган аскарлар, электр сими билан уралган деворлар, зона ховлисидаги пастгина бетон курилмаларига жойлашган ук отар жойлари, очик хаводаги зах, куланса хид – буларнинг бари барчамизнинг калбларимизда бир умр учмас из колдирганди. Ким билсин шерикларим хали бу жойларни неча марта зиёрат киларканлар.

Мен Тошкентга келганимда менга Жаслик хакида яна янги бир маълумот келди. Унга кура мен бориб келган камокхона Жасликдаги учта камокхонанинг бири экан. Колганларининг бирида 7300, иккинчисида 8000 махбус сакланади. Уларнинг олдига нафакат ота-онаси, балки якин атрофда яшовчилар хам ута олмайдилар. Демак, сайлов олдидан зиёни тегмасин деб, Жаслик зонаси хакидаги шов-шувларнинг овозини бир оз булса хам пасайтириш ва жахон жамоатчилиги фикрини чалгитиш учунгина ота-оналарга чакирик когозлари бериб учрашувга чакирганлар.

Жасликда бор-йуги 250 махбус сакланади деб лоф урган камокхона бошлиги Бобожонов 250 махбуснинг ота-оналарини алдаб бергани ва халк ичида Жаслик зона эмас, балки дам оладиган оромгох деб гап таркатиб беришга интилгани учун катта мукофотлар кутгандиру амма мени утказиб юборгани ва хакикат бутун дунёга таркалгани сабабли бошка тарафдан оладиганини олган булса ажаб эмас.

Якинда олинган маълумотларга караганда Тожибоев Бахриддинни куриш учун мен билан борган шерикларим ичида унинг укаси Тожибоев Баходир бор эди. Жасликдан келгач бир ойлар утиб уни хам вахобийликда айблаб 3 йил озодликдан махрум килишган. Тожибоева Мавжуда кейинчалик бир неча маротаба эрини куришга бориб, махбусларга муносабат, калтаклашлар, хурлашлар яна олдинги вактагидек уз изига тушиб колганини гапириб берди.

Васила Иноят
Хукук химоячиси,
«Бирлик» Марказий
кенгашининг котибаси