Ўйлайманки, сарлавҳадаги сўзлар ҳамма нарсани айтиб бўлди. Аммо, баъзибир сафдошларимниннг электрон почта орқали юборган саволлари ва баъзибирларининг менга телефон қилишлари кўрсатдики, бу масала бўйича ўзимнинг фикримни очиқча айтишим ҳамма учун фойдали бўлади.

Воқеа 13-чидан 14 июлга ўтар кечаси, тўғрироғи 14 июлнинг саҳаридан ҳам аввал телефоним жиринглаши билан бошланди. Ҳозир шу сатрларни ёзар экан, телефонимнинг хотирасига қарасам, менга қўнғироқ соат 4:12 да бўлган экан. Уйқисириб, телефоним жиринглагани ёки уйғониш вақтига қўйилган соатим жиринглаганини ҳам тушунолмай, ўрнимдан туриб стол устидаги телефонимни қўлга олгунимча жиринглаш тўхтатди. Аммо кўрдимки, телефон Прагадан бўлган. Бир вақтлар маркази Прагада жойлашган “Озодлик” радиосининг ўзбек хизматидан ҳам кўпроқ рус хизмати билан алоқада бўлиб турардим, шу сабабли Праганинг телефон коди эсимда қолган.

“Озодлик” радиосининг ўзбек хизмати Ўзбекистондаги режим тарафдорларидан иборат бўлгани, улар айнан шу режимга хизмат қилишларини авваллари ҳам кўп марта гапирганман ва улар билан алоқаларни аллақачон мутлақо тўхтатганман. Буни тушунган радио хизматчилари ҳам менга телефон қилишни тўхтатишган эди. Мен хоин деб ҳисоблайдиган ва буни билган одамлар ҳозир менга телефон қилишган бўлса, деб ўйладим, Ўзбекистонда муҳим воқеа юз берган, ёки Шавкат Мирзиё истеъфога кетган ёки кетказилган, ёки у ҳеч нарса қилолмаётганини тушуниб, ўз жонига қасд қилиб дунёдан ўтган бўлса керакки, “Озодлик”нинг ўзбек хизматидан менга телефон қилишмоқда деб ўйлаётган эдим, қайтадан телефон жиринглади.

Телефеонни олдим. Ростдан ҳам “Озодлик”нинг ўзбек хизматидан қўнғироқ қилишаётган экан. Ўта қисқа салом-аликдан сўнгра, “Нима бўлди ўзи?” деб сўрадим ва жавобдан тушундики, улар Шавкат Мирзиё олиб бораётган сиёсатига фикр билдиришимни исташаётган экан. Мен “Озодлик” радиосининг ўзбек хизматидагиларни Ўзбекистондаги режимнинг хизматкорларидан иборат бўлган ҳаромийлар деб ҳисоблашимни очиқча айтиб, бу радио Ўзбекистон давлати ва ўзбек миллатининг фундаментал муаммолари билан иши бўлмасдан, майда-чуйда, ҳар қандай давлатда, ҳатто АҚШда ҳам бўладиган майда-чуйда камчиликлар ҳақида бозордаги пистачка сотувчи аёллар даражасидаги гаплар тарқатиш билан овора эканлигини кўп марта ёзганман. Вақтдан фойдаланиб, ўша фикларим асосида лекция ўқишга бошладим, аммо бундан олдин шундай дедим: “Менинг бу гапларим мутлақо радиога берилаётган интервью эмас, бу гапларимни эфирда бермасликни талаб қиламан” . Мен билан гаплашаётган, исми эсимда ҳам йўқ бўлган журналист бунга “хўп” деди.

Мен “Бирлик”нинг тузилиши, мен қандай қилиб раис бўлиб қолганим, Салой Мадамин бошчилигидан миллат хоинлари Ўзбекистонда тожиклар режими яратаётган Кремлнинг агенти Ислом Каримга бизни сотишгани, ўшандан кейин Ўзбекистонда мухолифат феълан йўқ бўлгани, аммо сал кам 10 йил тўхтамасдан курашиб, 2002-2005 йиллари биз “Бирлик”ни тиклаганимиз, бироқ, акромийларни ўз фойдасига ишлатолган режим бизни яна бир марта яксон қилгани, кейинги воқеалар, Ислом Каримнинг ўлимидан кейинги гўёки бўлаётган ўзгаришлар ҳақида гапирдим.

1985 йилда ҳокимиятга келган Михаил Горбачевни Москва зиёлилари аввалига “вайсақи” (русча - “болтун”) деб аташгани, у Горький шаҳрида сургунда яшаётган машҳур ҳуқуқ ҳимоячиси, академик Андрей Сахаровга шахсан ўзи телефон қилиб, унга Москвага қайтишга рухсат берилганини билдиргандан кейин ҳамма нарса ўзгарганини ҳам тафсилотлари билан тилга олдим.

Энг муҳими, шундай катта воқеаларни (яъни, Ўзбекистон давлати ва Ўзбек миллатининг фундаментал муаммоларини - А.П.) ёритмаган “Озодлик” радиосининг ўзбекча хизмати режимнинг хизматкори эканлигини ва у билан мулоқатда бўлиш ниятим йўқлигини яна бир неча марта такрорладим ва бу гапларим эфир учун эмаслигини қайтардим.

Шунда у журналист қуйидаги маънода савол берди: “Ўзбекистонда жиддий ўзгаришлар бошлаш нияти бўлса, Шавкат Мирзиё Сизга телефон қилиши кераклигини айтмоқдамисиз?”. Йўқ, дедим мен, менга ҳеч қандай телефон қилишнинг кераги йўқ. Истасам, ёшлигимда ўзим яшаган жойдаги Ўзбекистон-Қозоғистон чегараларини яхши билганим сабабли, ҳеч қандай рухсатсиз ҳам Ўзбекистонга етиб бороламан. Муҳим бўлгани, Шавкат Мирзиё ҳеч қандай террористик ташкилотлар билан алоқа қилмаган ҳақиқий демократ мухолифатчиларга Ўзбекистонга қайтиш ҳақида сигналлар бериши керак.

Журналистнинг охирги саволи шундай бўлди: “Шу охирги фикрингизни айнан Сизга асосланиб тилга олсак бўладими?” Бўлади, дедим, чунки, бу фикрим “Ҳаракат” сайтида кўп марта айтиб бўлинган. Шу билан хайрлашдик.

Аммо, ўша куниёқ сафдошларимдан электрон почта орқали келган хатлар ва телефон қўнғироқларидан тушундимки, “Озодлик” радиосининнг ўзбек хизмати навбатдаги пасткашлигини кўрсатиб, баъзи гапларимни интервью шаклида эълон қилибди. Мен бу ҳаромийларнинг сайтига аллқачондан бери кирмайман, ҳозир ҳам кирганим йўқ. Мен ҳеч қайси гапирган гапимдан тонмоқчи эмасман. Лекин, бундай ифлос радиога қандай қилиб гўёки интервью берган бўлишимни тушунмай қолган сафдошларимга бўлган воқеани тушунтириш ниятида бу лавҳани ёзганимни урғуламоқчиман.