Ҳа, тархимизда даҳшатли кунлар кўп бўлган. Аммо, 26 апрелга тўғри келган даҳшатли воқеалар дастаси бу кунни бошқалардан фарқли қилиб туради.

Ҳа, айнан 26 апрелда Тошкентнинг тарихида қоладиган даҳшатли ер қимираши бўлди.

Ҳа, айна 26 апрелда Ўзбекистон Фанлар Академиясининг таркибида Кибернетика Институти тузилди, айнан шу институтда ишлаётган Абдураҳим Пўлат ўзбек миллатини тарихда биринчи марта миллат тақдири учун кураш йўлига чақирди, бу курашнинг йўлбошчиси бўлган “Бирлик” Халқ Ҳаракатини оёққа турғизди, ўзбекларни тарихда биринчи марта кураш учун майдонларга олиб чиқди.

Ўзбек тилига давлат тили мақоми бериш талаби билан “Бирлик” ўтказган муҳташам митинглардан бири 1990 йил 18 октябрь куни кечкурун “Ўзбекистон” меҳмонхонаси олдида бўлди. Ўша митинг видеога олинган. У видео ахир бир кун, тўғрироғи, Ўзбекистонда тожик аслли ҳаромий Ислом Карим тарафидан яратилган тожиклар режими йиқитилгандан кейин, ўзбек миллатига кўрсатилади. Бу видеофильмни кўрган одамнинг диққатини тортадиган бир саҳна бор. Вақт ғира-шира, таёқлар билан қуролланган каскали ва қалқонли милиционерлар митингчиларни ўраб олишган бўлиб, уларни меҳмонхона олдидан суриб чиқаришга интилишарди. Шу пайтда ўртага чиққан ўрта ёшли бир аёл одамларга ўзининг шеърини ўқир экан, “Она тилим олган куним тўй қиламан” деб хитоб қилганда анча-мунча одамнинг кўзига ёш келди.

Нимага? Чунки, ҳамма биладики, ўзбеклар бўлар-бўлмасга тўй қилаверишдан бошқа нарсани билмайдиган тўда ҳолида эди. Шундай пайтда она тили учун тўй қиладиган мард аёл ичимизда борлиги ҳеч кимнинг ҳаёлига келмасди.

Аммо, шундай аёл бор экан. У Васила Иноят қизи эди.

Айнан ўша куни куни Васила фақат тарихга эмас, катта сиёсатга ҳам қадам қўйганди. Ҳозир у Ўзбекистонда амалда фаолият кўрсатаётган ягона мухолифат партияси – “Бирлик”нинг Бош Котиби, Инсон ҳуқуқлари “Эзгулик” жамиятининг раиси, бутун дунё танийдиган сиёсий арбоб.

1992 йили “Бирлик” лидери Абдураҳим Пўлатга қарши Ислом Карим тарафидан уюштирлиган суиқасддан кейин, Ислом Каримнинг номини очиқ айтмасдан, уни қонхўрликда айблаб шеър ёзган Василага қарши жиноий иш очилди ва Тошкент шаҳар суди уни 3 йил озодликдан маҳрум этиш қарорини олди, аммо, ёш болалари борлигини ҳисобга олиб, ҳукм шартлига айлантирилди.

Шу суд жараёнини ёритиш учун Тошкентга келган “Известия” газетасининг мухбири Марина Лебедева Васила билан яқиндан танишгач, шундай деган эди: “Агар Ўзбекистонда Васила каби 5 аёл бўлса эди, Каримов бу ердан қочиб кетган бўларди. Аммо, минг афсуски, ўзбек аёли бу кунга қадар бир Василани туғибди”.

Ҳа, дарвоқе, бунинг 26 апрелга нима алоқаси бор дейсизми? Алоқаси бор. Васила Иноят қизи бугун, яъни 26 апрелда туғилган ва бу куннинг “даҳшатли” кунга айланишига ўз ҳиссасини қўшган.

Унинг ҳамма сафдошлари, биринчи навбатда, “Бирлик” ва “Эзгулик” фаоллари оташин курашчини туғилган куни билан чин кўнгилдан табриклаб, унга узоқ умр, сиёсий курашда ғалабалар, оилавий ҳаётда бахт тилаш билан бирга, ўзбек аёлларидан Васила каби камида яна 4 аёл туғишни сўрайдилар. Акс ҳолда, ўзбеклар тўдаси қайтадан миллат сифатига эришолмайди.