18 May 2016
09:24 - Туркияда депутаталарнинг даҳлсизлигини бекор қилиш қонуни биринчи турда қабул қилинмади, аммо охир-оқибат қилинса керак
Туркиянинг сиёсий доиралари ва оммавий ахборот воситаларида анчадан бери мамлакат парламенти – Туркия Буюк Миллат Мажлиси депутаталарининг даҳлсизлигини бекор қилиш, бунинг учун махсус қонун қабул қилиш кераклиги муҳокама қилинмоқда эди. Табиий, гап жиддий жиноятларга алоқаси борлиги ҳақида етралича маълумотлар бўлган депутаталар ҳақида кетмоқда. Урғу терроризмга алоқаси бор бўлган жиноятларга берилмоқда.

Маълумки, ўтган йилги парламент сайловларида курдларга оид Халқларнинг Демократик Партияси 10 фоизлик тўсиқни ошиб, 550 ўринлик парламентда тахминан 59 депутатга эга бўлгач, бу депутаталарнинг бир қисми Ғарб тарафидан ҳам террористик деб баҳоланган ПКК партияси ва унинг қуролли кучлари уюштираётган террористик ҳужумларни нафақат оқлашга, балки уларни тўғридан-тўғри қўллаб-қувватлашга бошладилар. Аммо, депутаталрнинг даҳлсизлиги туфайли уларга қаши ҳеч нарса қилиб бўлмасди.

Шундан кейин, ҳокимиятдаги исломчиларнинг Адолат ва Тараққиёт Партияси (АТП) даҳлсизликни бекор қилиш ҳақидаги қонун лойиҳасини Туркия Буюк Миллат Мажлисига киритди ва кеча унга овоз беришнинг биринчи тури ўтказилди. Табиий, аввалига қонун лойиҳаси атрофида жиддий бахслар бўлди.

Хуллас, 536 депутат қатнашган парламент мажлисида бу қонун лойиҳаси учун 348 депутат “ҳа”, 155 депутат “йўқ” деб овоз берди. 8 депутат “тарафсиз” қолган, 25 депутат бюллетенда ҳеч нарсани белгиламасдан қутига ташлаган.

Туркия қонунларига кўра, бу каби қонунлар тасдиқланиши учун 368 депутатнинг овози керак. “Ҳа” деган дупутатларнинг сони 330 билан 367 орасида бўлса, бундай қонун бўйича умумхалқ референдум ўтказилади.

Шуни ҳам айтиш керакки, Туркия парламентига бу қонун лройиҳсини тақдим этган АТПнинг 317 депутати бор. Бу лойиҳани мухолифатдаги Жумҳурият Халқ Партияси ва Миллиётчи Ҳаракат Партиясининг раислари қўллаб-қувватладилар. Бу икки партиянинг парламентда 133 ва 40 депутати бор. Яъни, бу уч партия депутатларининг сони 490, аммо шунча депутат қоунга “ҳа” демади. Демак, бу партияларнинг сал кам 140 депутати қонунга “йўқ” деган ёки бетараф қолган, ёки бюлленни қутига бўшлигича ташлаган. Овоз бериш яширинча бўлгани сабабли, уларнинг кимлигини билиб бўлмайди.

Хуллас, кечаги биринчи турда даҳлсизликни йўқ қилиш қонуни қабул қилинмади. Шу кунларда иккинчи ва учинчи турлар ўтказилади. Уларда ҳам 368 депутатнинг овози олинмаса, Туркия референдумга кетади.

Аммо, дейди мухбиримиз, кейинги турларда бу қонун қабул қилинса керак. Баъзилар бу қонуннинг демократик принципларга қарши эканлигини гапираётган бўлсалар ҳам, Туркия ҳозирги босқичдан бундай қонунсиз ўтолмайди. Агар қонун параламентда етралича овоз ололмаса ҳам, у референдумда тасдиқланиши шубҳасиз.

Демократия маскаси орқасига яшириниб, аслида террорни қўлла-қувватлаётган депутатлар жиноий жавобгарликка тортилиши керак, бошқа йўл йўқ.