07 May 2016
09:44 - Туркияда икки журналист 5-6 йиллик қамоқ жазоси олди, АҚШ буни қораламоқда, “Ҳаракат” бошқача фикрда
Кеча Анқара суди икки журналист – “Жумҳурият” газетасининг Бош редактори Жон Дундор ва шу газетанинг Анқара бюроси раҳбари Эрдем Гулни 5 йил 10 ой ва 5 йилга озодликдан маҳрум қилиш ҳақида ҳукм чиқарди.

Бу воқеа билан боғлиқ хабарлар “Ҳаракат” Агентлиги тарафидан олдин ҳам эълон қилинган эди. Мана ўша воқеанинг тафсилотлари.

2014 йил 19 январь куни Туркия полициясининг хавфсизлик масалалари билан шуғулланадиган кучлари Адана вилоятида Сурияга қараб кетаётган катта юк машинасини (турклар ТИР дейишади) тўхтатишади ва юк машинаси Туркия Миллий Истиҳборат Агентлигига (СССРнинг КГБси, АҚШнинг ЦРУсига ўхшаган ташкилот) қарашли эканлиги маълум бўлгач ҳам, уни қўйиб юбормасдан, тинтув ўтказишади. Тинтув кўрсатадики, автомобилда қурол олиб кетилаётган экан. Кейинчалик Туркия расмийлари ҳам бу қурол Сурияда Башар Асад режимига қарши урушаётган туркманларга юборилаётганлигини тан олдилар. Табиий, бу - халқаро нормаларни бузишдир.

Аммо, дейди мухбиримиз, бу куннинг ҳақиқатлари шундан иборатки, бундай махфий ишлар ҳамма давлатлар тарафидан қилинмоқда ва яқин орада қилинаверади. Бугун истасак-истамасак, давлатларнинг ўз манфаатлари бор, бошқа давлатлар билан манфаатлараро қарама-қаршиликлар бор. Бироқ, давлатнинг ўзи қилаётган яширинча операциянинг шу давлатга тегишли кучлар тарафидан фош қилинишини қандай тушуниш керак? Тезда маълум бўладики, ўша ТИРни ушлаганлар давлат ишида ишлайдиган ва шу пайтгача эрдўғончиларнинг ҳамкори бўлиб келган фатхулла-гуленчилар экан. Ва улар бу ишни билиб туриб қилишган.

Бу масалада фатхулла-гуленчиларни оқлаб бўлмайди, қилган ишлари давлатга нисбатан хоинликдир. Кўринишидан, юқорида номи олинган икки журналист ТИР атрофидаги воқеаларни фатхулла-гуленчилар нуқтаи назаридан ёритишган, ўша ишлар бўйича жиноий иш очилган ва шу туфайли ҳибсга олинишганди. Демак, уларнинг қилган ишларини ҳам, давлат манфаатлари нуқтаи назаридан тўғри деб бўлмайди

Бу икки журналист жиноий иш очилиши биланоқ ҳибсга олинган бўлса ҳам кейинчалик қўйиб юборилганди. Уларниннг қўйиб юборилиши ҳам ҳукумат билан суд органлари ўртасида анча тўпалонлар чиқишига сабаб бўлган эди.

Хуллас, кеча Жон Дундор ва Эрдем Гул иштирокида ўтказилган суд ўз ҳукмини ўқиди. “Давлатнинг сирли маълумотларни очиш” айби билан Жон Дундор 5 йил 10 ойга, Эрдем Гул 5 йилга озодликдан маҳрум қилинадиган бўлди.

АҚШ Давлат Департаменти Туркияда икки журналистнинг озодликдан маҳрум этилишидан ташвишга тушганини дарҳол эълон қилди.

Аммо, унутмаслик керакки, дейди мухбиримиз, АҚШда давлат сирларини очадиган журналистлар пайдо бўлса, улар ҳам жазоланардилар.

Тахмин қилиш мумкинки, туркиялик икки журналист ҳукмда кўрсатилган муддатни қамоқда ўтказмайди. Амнистия ёки бошқа имконятларга асосланиб, уларни бир йилга ҳам қолмасдан озод қилсалар керак. Аммо, бу воқеа бошқа журналистларга дарс бўлиши керак.