14 February 2016
08:35 - Сурия масаласида НАТО ичида бирлик йўқ, Туркия билан алоқалар портлашга келмоқда. Турк Дунёси қаерда?
Аслида Туркияда ҳокимиятга исломчиларнинг Адолат ва Тараққиёт Партияси (АТП) келгандан бери Туркия-Ғарб алоқалари ёмонлашишга бошлаганди. Туркия НАТО аъзоси эканлигини ҳисобга олсак, Туркия-НАТО алоқалари ҳам ёмонлаиб борганини гапириш керак. Табиий, “душманимнинг душмани менинг дўстим” деганларидек, Туркия Россия билан яқинлашабошлади.

Бунинг устига Туркия Филистин масаласида Ғарбнинг асосий дўсти Исроил билан жанжалга кириб, бу мамлакат билан дипломатик алоқаларини феълан узди.

Мисрда ҳарбийлар 2012 йили президент бўлиб сайланган “Мусулмон-қардошлар” ташкилотининг сиёсий қаноти – “Озодлик ва Адолат Партияси” раиси Муҳаммад Мурсини 1 йилдан кейин ағдариб, уни ва “Мусулмон-қардошлар” лидери Муҳаммад Бадини ўлимга ҳукм қилганларидан кейин, Туркия бу мамлакат билан ҳам алоқаларини феълан узди.

Россия билан тарихда ҳар доим ёмон бўлган алоқаларнинг бироз яхшиланиши ҳам узоққа бормади. Ўтган йили Туркия русларнинг учоғини Туркия-Сурия чегарасида уриб туширгандан кейин, Туркия Россия билан совуқ урушга кирди ва қайтадан Ғарбга яқинлашабошлади.

Шу кунларда эса, Туркия-НАТО алоқалари яна критик нуқтага келди. Чунки, ИШИДни йўқ қилишда НАТО ўз пиёда қўшинларини ишлатишни ва кўп қурбонлар беришни истамаяпти. Бунинг ўрнига Суриядаги курдлардан, тўғрироғи Туркия курдларининг Ғарб тарафидан ҳам террористик деб тан олинган ПКК партиясининг Суриядаги қаноти деса бўладиган Демократик Иттифоқ Партияси (курдча номининг қисқартмаси - YPG) ва унинг қуролли кучларидан фойдаланмоқчи.

ИШИД йўқ қилинса, Суриянинг маълум бир қисми тамомийла бу ташкилотининг қўлига ўтади ва Сурия парчаланиб, у ерда Сурия Курдистони яратилади. Ироқ Курдистони номли давлат феълан қурилиб бўлганини ҳисобга олсак, улар бирлашадилар, кейин навбат Туркиянинг курдлар яшайдиган қисмини ҳам уларга қўшиб олиб, Курдистон давлати яратилади, Ироқ ва Сурия каби Туркия ҳам парчаланади.

ПКК террористик ташкилот экан, YPG ҳам террористикдир. Аммо, бу аксимага Ғарб кўз юммоқда. Энг қизиғи, курдларни Туркияга қарши доим қўллаб-қувватлаб келган руслар айнан шу масалада Ғарб билан феълан ҳамкор бўлиб қолмоқдалар.

Туркия бу таҳдиларга қарши Турк Дунёси билан бирга туролган бўларди. Аммо. Туркияниннг ҳукмдорига айланган Президент Ражаб Эрдўғон Турк Дунёси билан ортиқча қизиқаётгани йўқ. Турк Дунёсида Туркиядан кейин иккинчи ўринда турган Ўзбекистон эса, Москва назорати остидаги тожиклар режими остида.

Ҳозир Туркия Сурияга ўз қўшинларини киритиб бўлса ҳам, у ерда курдлар ўз давлатларини қуришга имконият бермоқчи эмас. Туркия Президенти Ражаб Эрдўғон ва Бош вазири Аҳмат Довудўғи бу ҳақда жиддий баёнотлар бемоқдалар.

Аммо, кечикиб берилаётган баёнотлар бирон нарсани ўзгартирадими?

Ўзбеклар ҳам бу каби масалаларга жиддийроқ ёндошишлари керак. Чунки, кечикиб қилинадиган баёнот ва амалий ҳаракатлар бефойда бўлиши муқаррардир.