08 October 2015
06:18 - Глобаллашув асрида қутблашишув: АҚШ, Япония ва яна 10 Тинч океани давлати савдо иттифоқи яратдилар
Қутблашув ҳар доим кимгадир қарши бирлашишдир. Бу 12 давлат Хитойга қарши бирлашдилар дейиш мумкин.

АҚШнинг иқтисодий ва молиявий мавзуларга алоҳида эътибор берадиган Wall Street Journal газетаси хабар қилишича, АҚШ, Япония ва Тинч океани соҳилларида жойлашган яна 10 давлат товарлар ва хизматлар учун савдо тўсиқларини камайтириш ҳамда жаҳон иқтисодиётининг бешдан иккиси учун тижорий йўл қоидалари белгилаш мақсадида бирлашдилар. Бирлашув натижасида ТрансТинч океани Ҳамкорлиги (ТТҲ) номли ташкилот тузилди. 2008 йилдан бери олиб борилаётган музокаралар 5 октябрда яқунланган.

АҚШ, Австралия, Бруней, Канада, Чили, Япония, Малайзия, Мексика, Янги Зеландия, Перу, Сингапур ва Вьетнамни бирлаштирувчи ТТҲ - эркин савдо зонаси каби бир нарсадир. Келишувга биноан бу давлатлар ўртасида божхона тўловлари жуда камайтирилган, сал кам йўқ қилинган. Демак, товар ва хизматларнинг нархи жуда арзонлашади.

Бу 12 мамлакатнинг умумий Ялпи Ички Маҳсулоти $28 триллион бўлиб, жаҳон ЯИМнинг 40 фоизини ташкил қилади. АҚШнинг ЯИМи 16,7 трлн, Японияники 5,4 трлн эканлигини ҳисобга олсак, ТТҲнинг негизида айнан шу икки мамлакат турибди.

ТТҲни яратишдан мақсад – иқтисоди кун сайин кучайиб бораётган Хитойга қарши туриш эканлигини АҚШ Президенти Барак Обаманинг қуйидаги сўзларидан тушуниш мумкин: “Биз ишлаб чиқараётган маҳсулотларнинг 95 фоизининг потенциал истеъмолчилари АҚШ ташқарисида яшайдиганлар экан, Хитой каби давлатлар жаҳон иқтисодиётнинг қоидаларини яратишларига йўл беролмаймиз. Бу қоидаларни биз ёзишимиз ва Америка маҳсулотларига янги бозорлар очишимиз керак.”

Ҳали матни эълон қилинмаган ТТҲ ҳақидаги келишув АҚШ Конгресси тарафидан тасдиқланиши керак. Келаси президент сайловларнинг асосий номзодлари Ҳиллари Клинтон ва Доналд Туск унга танқидий қарашмоқда. Демак, келишувнинг тасдиқланиши чўзилиб кетса керак.