Журнал Ҳаракат №5 (50) 2004. Кечагина ўтган кунларимиз
«Харакат» Ахборот Агентлигининг Янгиликлар тасмасидан
Манба: www.harakat.net
Сентябрь-Октябрь, 2004 йил


3 сентябрь: «Эзгулик» хабар килади: мустакил телеканаллар беркитилмокда

Бу хукук химоячиси ташкилотнинг пресс-релизида (№7, сентябрь, 2004) шу йил 23 августда Жиззах шахар телевидениеси ўз ишини тўхтатгани билдирилади. Радио ходимларининг айтишича, телевидение лицензия муддати тугагани сабабли ишламаяпти, лицензия янгилангач, телевидение кўрсатувларини давом эттир эмиш.

Жиззахлик «эзгуликчилар»нинг маълуматига кўра, 1992 йилда ташкил этилган ва программаларини бутун вилоятда кўриш имконияти бўлган бу телевидение марказий телевидение каналларидан фаркли ўларок, ижтимоий-сиёсий ходисаларни етарлича мустакил равишда шархлаб келарди. Телетомошабинлар АКШнинг «Интерньюс» ташкилоти ёрдамида тайёрланадиган «Замон» (Время), «Жараён (Процесс) и «Очик Осиё (Открытая Азия) программаларини ва кунига 3 марта бериладиган хабарларини яхши кўришган.

Мустакил экспертларнинг фикрича эса, аслида, Жиззах телевидениесининг беркитилиши Ўзбекистон президенти махкамасининг собик ходими, хозирги ўзбек медиа-магнатларидан бири, Самарканд телевидениеси ва «Даракчи» бизнесс-газетасининг эгаси Фирдавс Абдухоликовнинг иши бўлиши мумкин. Чунки, у Ўзбекистон Мустакил Телеканаллар Ассосиацияси тузиш бахонасида мустакил телеканалларни хукумат контроли остига олиш ниятида бўлиб, Жиззах телевидениеси рахбари Бахтиёр Эшонкуловни хам бу Ассосиацига кўшилишга чакирган, аммо, рад жавоби олган.

«Эзгулик» олаётган хабарлар шуни кўрсатмокдаки, турли бахоналар билан Маргилон ва Бекободда хам мустакил телеканаллар беркитилган, Чирчик и Ангрендаги телеканаллар беркитилиш хавфи остида.
Хукумат сайловларга тайёрланишни бошладимикан?

Йўколган эрининг дараги топилди, лекин...

Бундан бир ярим ойча мукаддам (13 июлда) Ўзбекистонда такводор мусулмонлар йўколиб колаётгани хакида хабар бериб, ўша хабарда Тошкент шахрида яшовчи Фаррух Хайдаров 25 июнда «Тико» автомобилида уйидан чикиб, дом-дараксиз гойиб бўлганини айтган эдик.

Кутилмаганда, якинда ундан дарак топилгандек бўлди. Каердан денг? Хукук химоячиларига йўколган такводорнинг рафикаси Зухра Фахриддинованинг айтишича, гўё Афгонистондан. 20 кунча мукаддам Тошкентга, Фаррух Хайдаров хонадонига бу мамлакатдан унинг ўз кўли билан ёзган хати келибди. Хат муаллифи жиходга тайёргарлик кўриш максадида Афгонистонга хижрат килганини, Окил, Хусниддин деган йигитлар билан бирга эканини ёзган (бу йигитлар хам Фаррух катори май - июнь ойларида йўколганлардан, - мухбир).

З.Фахриддинованинг таъкидлашига кўра, мазкур хатнинг «хориж»дан келганига на у ва на якинлари ишонишмайди. Хат МХХнинг ертўласида Фаррухга айтиб туриб ёздирилган бўлса керак. Боринг-чи, Ф.Хайдаров Ўзбекистондан ташкарига чикиб кетган бўлса, хар холда «Тико» автомобили чегара ичкарисида колиши ва уни сўнгги 2 ой ичида Давлат автомобиль назорати идораси топиши керак эди. Тополмаяпти.
МХХ эса Ф.Хайдаровнинг оиласи олдида ўзини фариштадек бегунох килиб кўрсатмокда.

4 сентябрь: Ўзбекистонлик фукаронинг фожеали такдири

Бу кунларда Ўзбекистондаги ишсизлик ва арзон мехнат туфайли республиканинг юз мингларча фукаролари Россияда ишлашмокда. Бу ерда ижтимоий-хукукий химояси йўклиги туфайли уларнинг такдири хатто фожеали тугаётган холлар озмунча эмас.

Кеча эрта тонгда пойтахтимиз аэропортига Россиядан Иркутск - Тошкент рейси билан учувчи самолёт келиб кўнди. У йўловчилардан ташкари бир тобутни хам олиб келди. Тобутда 4 фарзанднинг отаси, бундан 3 ойча мукаддам Ўзбекистоннинг Сўх анклавидан Россиянинг Иркутск шахрига иш кидириб кетган 37 ёшли Вахобжон Нишоновнинг жасади бор эди. Суд-тиббиёт хулосасига кўра, у кучли зарбалар таъсирида ўлдирилган.

Тобутни олиб кетиш учун аэропортга мархумнинг якинлари келишди. Уларнинг айтишича, кейинги ўн йилликда Фаргона вилоятининг Сўх туманига ўлик келмаган йилнинг ўзи йўк. Кўпчилик хамкишлоклар Россияда ишлашяпти. Вахобжон кабилар Сўхда ўз топганига каноат килиб яшаши мумкин эди. Лекин бу ерда яшаб, хотин-бола-чакани бокиб бўлмайди. Ишсизлик баланд даражада. Хунармандчилик корхоналари бекилиб кетгани бир ёкда турсин, хатто дехкончилик килишнинг маъноси хам колмади. Чунки дехкончилик махсулотлари нисбатан арзон бўлгани учун уларни сотишдан тушган маблаг хатто транспорт харажатларини зўр-базўр коплайди. Боз устига, махсулотни анклавдан Ўзбекитоннинг ичкарисига олиб чикиш - мушкул иш: 6–7 марта киргиз ва ўзбек чегарачиларига пора беришга тўгри келади.

5 сентябрь: «Бирлик»чи устидан суд эртага бошланади

«Бирлик»нинг Наманган вилоят ташкилоти раиси Мамадали Карабоев устидан Поп тумани хокими ташаббуси билан очилган жиноий ишнинг шу туман судида кўрилаётганига раддия берилгани ва иш Наманган туман судига ўтказилганини аввал хабар берган эдик. Хозир маълум бўлишича, Наманган туман суди эртага бу ишни кўришни бошлайди.

6 сентябрь: «Давра Кенгашининг» навбатдаги мажлиси

6 сентябрь куни Тошкентда Ўзбекистон мухолифат партиялари ва хукук химоячиси ташкилотларининг «Давра кенгаши» навбатдаги йигилишини ўтказди. Унда «Бирлик», «Эрк», «Озод Дехконлар» партиялари, Ўзбекистон демократик кучлар форуми, Ўзбекистон инсон хукуклари жамияти, «Эзгулик» жамияти, Мустакил инсон хукуклари жамияти ва Демократик ислохатлар марказининг вакиллари катнашдилар.
Мажлис катнашчилари «Давра Кенгашига» кирувчи ташкилотлар ўртасида тушунмовчиликларга йўл кўймаслик, демократияни ривожлантиришда хамкорлик килиш ва бу йил бўладиган сайловларда бир бирларинининг номзодларини кўллаб-куватлаш масалаларини ўз ичига олган Меморандумнинг лойихасини кабул килдилар. Бу хужжат «Давра Кенгашига» кирадиган ташкилотларда мухокама килиниб, унинг 26 сентябрга мўлжалланган мажлисида кабул килинади.

Мажлисда сайловларга тайёрланиш масаласи хам мухим ўрин олди. Хозирги боскичда номзодлар кўрсатиш максадида тузиладиган ташаббус гурухларининг аъзолари учун тренинглар ўтказишга катта эътибор берилмокда. Хусусан, Кашкадарё (маъсуллар – «Эрк» Партияси раиси Самат Мурод, «Бирлик» Партияси раис ўринбосари Дайнов Ташанов), Самарканд («Бирлик» раиси ўринбосари Холткназар Ганиев, «Эрк» Партиясидан Ойгул Маматова), Навоий («Бирлик» Партияси раис ўринбосари Исмол Дадажон) вилоятларида тренинглар ўтказиш хусусида конкрет карорлар кабул килинди.

«Давра Кенгашининг» катнашчилари Шимолий Осетиядаги бўлиб ўтган террористик харакатлар юзасидан Россия президенти Владимир Путинга террорни кораловчи ва хамдардлик билдирувчи мактуб жўнатишга карор килдилар, мактубнинг матни шу ердаёк тасдикланди.

07 сентябрь: Бухорода суд жараёнлари бошланди

Кеча, 6 сентябрда, Бухоро вилояти жиноят ишлари бўйича судида шу йилнинг бахорида вилоятининг Ромитан туманида содир этилган террорчилик ходисаларида айбдор саналаётган 16 фукаро устидан суд жараёни бошланди. Улар 28 март куни Кахрамон кишлогида содир этилган портлашларда гумон килинмокда. Эслатиб ўтамиз, Кахрамон кишлогидаги портлашда 10 киши ўлган, уларнинг орасида вояга етмаган кизалок хам бор. Ушбу суд махкамасига жиноят ишлари буйича вилоят суди раиси Абдухалим Насриев раислик килмокда.

«Бирлик»чи устидан суд яна Поп туманига «ўтказилди»

Кеча Наманган тумани суди «Бирлик»нинг Наманган вилоят ташкилоти раиси Мамадали Карабоевнинг «ишини» кўришга бошлади. Аммо, кораловчи тарафнинг гувохлари Поп туманидан яшайдиган одамлар бўлгани учун, уларга кулайлик тугдириш максадида, Наманган туман суди ўз мажлисларини Поп туманида давом эттиришга карор килиб, 8 сентябргача танаффус эълон килди.

Ўзбекистон судларининг ишларидан хайрон коласан, деб хабар беради мухбиримиз. Мамадали Карабоевнинг иши унинг ўзини талаби билан Наманган туманига ўтказилганди, чунки иш Поп тумани рахбарларининг ташаббуси билан очилгани учун, туман суди уларнинг таъсири остида колиши табиий эди. Вилоят суди адалат ўрнатган каби харакат килиб, ишни Наманган туманига ўтказди, аммо энди гўёки Наманган туман судининг ўзи мажлисини Поп туманида ўтказишга карор килди.

Сўмга нисбатан валюталарнинг давлат курси (7 сентябрь, сешанба маълумоти)

1 доллар ($) = 1035 сўм 22 тийин; 1 евро = 1248 сўм 58 тийин; 1 рубль = 35 сўм 42 тийин.

Ўзбекистондаги саррофлик (пул алмаштириш) шохобчаларида тижорат курси бўйича 1 долларни ўртача ѕисобда 1036 сўмга сотиш ва 1039 сўмга харид килиш, 1 еврони эса 1250 сўмга сотиш ва 1268 сўмга харид килиш мумкин.

Маълумки, Ўзбекистонда саррофлик шохобчалари вазифасини тижорат банклари кассалари бажаради. Лекин сўнгги вактда уларнинг кўпларида пул алмаштириш мушкулотга айланди. Бу кассаларга мурожаат этган фукароларга накд пул йўклиги, компьютер бузуклиги ва тагин алланималар важ килиниб, улар ортига кайтарилади. Окибатда «корабозор» яна гуллаб яшнашга ўтди.

8 сентябрь: Ўзбекистонда янги суд жараёнлари бошланди

Хукук химоячиларининг хабарига кўра, Тошкент шахри ва Бухоро вилоятида бахорда килинган портлашларга алокадорликда айбланаётганлар устидан кеча янги суд жараёнлари бошланди. Улардан 3 таси Тошкент шахар жиноий ишлар судида (2 таси шахар суди биносида ва биттаси Акмал Икромов туман судида) ва 2 таси Бухорода бормокда (Бухородаги бир жараён бугун бошланди). Бу галги судланаётганлар умумий сони 30 кишига якин.

Андижонда тужжорларнинг норозилик намойишлари

«Тижорат фаолияти учун мўлжалланган товарларни олиб келувчи жисмоний шахсларни рўйхатдан ўтказишни тартибга солиш чора-тадбирлари тўгрисида» Ўзбекистон Вазирлар Махкамаси карор чикаргани тўгрисида 13 август куни берган хабаримизда тижоратни навбатдаги «тартибга солиш»ларнинг кўнгилсиз окибатлари тез орада кўринишини тахмин килган эдик. Тахминимиз тўгри чикди.

Андижон шахридан хабар беришларича, кеча, 7 сентябрь куни эрталаб, деярли бир вактда шахарнинг икки буюм бозори - Янгибозор худудидаги «Холис» ва Эски шахар кисмида жойлашган Марказий универмаг буюм бозорларида савдо килувчи тужжорлар мазкур карорга карши норозилик акцияларини уюштирдилар. «Холис» буюм бозорида савдо килувчи 500 га якин аёл 1 соатдан ортик вакт давомида Бобиршох кўчасидаги транспорт харакатини тўхтатиб кўйишди. Вилоят ва шахар хокимлиги вакиллари хамда хукук-тартибот ходимлари катта йўлни тужжорлардан бир амаллаб бўшатишди.

Марказий универмаг буюм бозори тужжорлари хам хукуматдан ўз норозиликларини деярли шундай намойиш этишди.

9 сентябрь: Ўзбекистондаги суд жараёнларига оид

Тошкент шахри ва Бухоро вилоятидаги бахорги портлашларга алокадорликда айбланаётганлар устидан Тошкент ва Бухорода янги суд жараёнлари бошланганини кеча умумий тарзда хабар килган эдик. Шуни таъкидлаш лозимки, суд жараёнларининг мазкур иккинчи давраси хакида расмий ахборот бўлмагани, судланаётганларнинг якинлари ва журналистлар суд залларига киритилмаётгани учун улар тўгрисида узук-юлук маълумотларгина мавжуд.

Бизга маълум килишларича, Тошкентда хам, Бухорода хам суд курсиларида ўтирганлар Ўзбекистон жиноят кодексининг 155-моддаси (терроризм), 159-моддаси (конституциявий тузумга тажовуз) ва бошка талай моддалари билан айбланмокдалар. Улар зиммасига диний-экстремистик ташкилотга аъзолик, режимга карши варакалар таркатиш каби айбловлар хам кўйилган.

Хукук химоячиларининг хабарига кўра, Тошкент шахар жиноий ишлар суди томонидан Акмал Икромов туман суди биносида ўтказилаётган суд жараёнида бир гурух сифатида 8 нафар эркак ва 7 нафар аёлнинг иши кўрилмокда. Холбуки, шу хабарда таъкидланишича, судланаётганлар хатто бир-бирини танимайдилар, уларнинг, айникса аёлларнинг ягона айби содда ва такводорлигидир.

Бухорода, вилоят жиноий ишлар судида 2 суд жараёни бормокда. Уларнинг бирида 16 эркак ва иккинчисида 8 аёл суд килинмокда. Судланувчилар шу йилнинг 28 мартида вилоятнинг Ромитан туманидаги Кахрамон кишлогида яшовчи Нурмат Раззоковнинг уйида бўлган портлашга алокадорликда айбланмокдалар.

Тошкентда хам, Бухорода хам суд бинолари куролланган формалилар ва формасиз шахслар томонидан кўрикланмокда, бу биноларга элтувчи йўллар узок-узоклардан тўсиб кўйилган.

11 сентябрь: Андижонда ахоли норозилиги

Кеча, 10 сентябрда Андижондаги Эски шахарнинг Жомий масжиди олдида тадбиркор аёлларнинг норозилик чикиши бўлди. Шахар хокимлиги ва хукук тартибот идора ходимлари томонидан жисмонан куч ишлатиш билан савдо жойлари ёпиб кўйилган 600га якин аёл Олтинкўл кўчасини тўсиб, транспорт харакатини тўхтатиб кўйишди. Савдогар аёлларни тартибга чакиролмаган хукук тартибот ходимлари куч ишлатиб, аёлларни дубинкалар билан уриб, кўчани тозалашди. 11 нафар аёл махбуслар ташиладиган панжарали юк машинада мажбуран олиб кетилди. Уларнинг такдири халигача ноъмалум, расмийлар бу борада маълумот бермаяпти, махаллий матбуотда хеч кандай хабар йук.

Андижонда савдогар аёлларнинг норозилиги аслида 7 сентябрь куни бошланган эди. Шу куни 500 дан ортик аёллар Бобуршох номли катта кучани тўсиб, бир ярим соатлар мобайнида транспорт харакатини тўхтатиб кўйишганди. Ўша куни хам Андижон шахар хокимлиги ходимларини аёлларга жисмонан куч ишлатиш холатлари кайд этилганди, хусусан шахар хокимлигининг масъули Бахром Ниёзматов аёлларнинг сочларидан судраб, уят гаплар билан хакорат килганди. Янги бозордаги «Холис» буюм бозорида савдо килаётган аёлларнинг кўпчилиги «савдогар» деган номи бўлсада, аслида бечорахол кун кўришаётганини, хозирда 84 минг сум (84$) солик тўлашаётганини, ўрин хаклари учун яна 30 минг сўм (30$) кушимча пул тулашаётганини айтишмокда. «Вазирлар Махкамаси чикарган хар бир карордан кейин соликлар ошиб, жой хаклари хам ошиб бораяпти, нарх-наво кўтариляпти»,- дейди аёллар.

Ўзбекистон Вазирлар Махкамаси чикарган 387- ва 413- карорлар кучга киргани муносабати билан Андижоннинг Эски шахар ва Янги бозорларидан жами бўлиб 3000 савдогар аёлнинг ишсиз колиш эхтимоли бор. Боиси 1000 га якин савдогар аёл 2004 йил 22 май куни Эски шахардаги «Узум бозори» бузилади деб, Жомий мадрасаси олдига кўчирилган эди. Уларга янги бозор куриб бериш хакида шахсан вилоят хокими Сайдулло Бегалиев катта ваъдалар берганди. Мана энди «Узум бозори» номли буюм бозори янгитдан кад ростлади.

Лекин савдогар аёлларнинг «Узум бозори»дан жой сотиб олишга бугун имкониятлари йўк. Бир савдо ўрнининнг биржадаги дастлабки бахоси 2миллион 800 минг сўмдан деб 4 миллионгача чиккан. Савдогар аёллар эса 80 %, Корасув бозоридан насяга мол олиб келиб, савдо килаётганини, атиги 1 миллион сўм хам ошикча пуллари йўклигини, уйларида зўрга козон кайнаётганини айтишади. Эндиликда, миллиардлаб пул сарфланган «Узум бозори»даги савдо ўринларини тўлдириш учун шахар хокимлиги «Холис», Марказий Универсал магазини ва Жомий мадрасаси олдидаги савдо ўринлари беркитяпти. Шу сабабли, бкорида айтилгандек, 3000га якин савдогар аёлларни ишсиз колиш эхтимоли бор.

13 сентябрь: ООН осудила Узбекистан за казнь еще девятерых заключенных
Представитель ООН, голландский профессор Тео ван Бовен в понедельник обвинил Узбекистан в казни девяти заключенных, несмотря на призыв со стороны ООН не делать этого. В своем заявлении, изданном через офис Верхового комиссара ООН по правам человека, ван Бовен говорит, что «глубоко сожалеет» о действиях узбекского правительства, и призвал к введению моратория на смертную казнь в стране.

В прошлом году к отмене казни в Узбекистане призвал комитет по правам человека ООН. //Reuters

17:00 - Путин Каримовнинг изидан кетмокда

Бундан бир неча соат олдин очилган Россия хукуматининг кенгайтирилган, яъни министрлардан ташкари Россия таркибидаги республикаларнинг президентлари ва вилоят губернаторлари хам иштирок этган мажлисида нутк сўзлаган Владимир Путин Россиянинг якин келажагига катта таъсир кўрсатадиган таклифларини очиклади. Унга кўра, Россия субъектларининг рахбарлари (президентлар ва губернаторлар) халк тарафидан эмас, балки Россия президентининг кўрсатган номзодини махаллий парламентларда тасдиклаш йўли билан тайинланади. Худди Ўзбекистонда вилоят Кенгашлари мамлакат президенти кўрсатган номзодларни тасдиклаш йўли билан хокимларни «сайлаган»ларидек.

Президент Путиннинг Беслан фожеасидан кейин сўзлаган нутки ва бугунги таклифларини анализ килиш кўрсатмокдаки, Россия якин келажакда диктурани мустахкамлаш, демак, демократияни бўгиш йўлида давом этади. Чеченистон каби колонияларидан ажраб колмаслик учун хар нарсага тайёр эканлигини кўрсатаётган Путин бошчилигидаги бугунги рахбарият, хатто, мавжуд тузумни фашистлаштиришдан хам чекинмайдиганга ўхшайди. Агар Россиядаги погрессив кучлар бу тенденцияни тўхтатолмасалар Россияни Сталин замонидан колишмайдиган кора кунлар кутмокда. Путин шу кунларда сўзлаган нуткларидаги режаларини амалга оширолса, унинг кейинги кадами СССРни тиклаш йўналишида бўлиши мукаррар.

Россиянинг МДХдаги нуфузини хисобга оладиган бўлсак, унинг ичида бўлаётган бу салбий жараёнлар кўшни мамлакатларга хозирок сачрашини тахмин килиш кийин эмас. Шу сабабли, демократия озгина бўлса хам оёкка туриб олган МДХ ичидаги мамлакатлар Россиядан узоклашишга интилишларини ва МДХ СССРга айлантириб олинмасдан олдинрок ,ундан чикиб олишга харакат килишларини кутиш мумкин.

14 сентябрь: Бир мактуб ва бир баёнот: Ўзбекистонда инсон хукукларининг тахкирланиши хакида

Оммавий ахборот воситаларининг хабарларидан маълумки, Human Rights Watch ташкилоти номидан унинг Европа ва Марказий Осиё директори вазифасини бажарувчи Ричард Дендер хоним ўтган хафтада Ўзбекистон президенти Ислом Каримовга мактуб йўллагани ди. Мактубда айникса Тошкент ва Бухородаги портлашлардан кейин Ўзбекистонда хукукни мухофаза килувчи органлар томонидан инсон хукуклари хаддан ортик камситилаётгани кўрсатилиб, органларнинг ўзбошимчалиги ва зўравонлигигига чек кўйиш учун ўз тавсияларини хавола килган.

Нuman Rights Watch мактубида хукук-тартибот органлари томонидан аксарият хибсга олишлар ва тинтув килишлар прокурор ордерисиз бўлаётгани, ушланганлар баъзан бир неча хафта ва ойлар давомида атрофдан яккалаб кўйилгани, кўп холларда уларнинг каердалиги якинларига билдирилмаётгани каби ¦айри конуний холлар кўрсатиб ўтилган. Хусусан мактубда Тошкент шахридан Фаррух Хайдаров, Кибрай туманидан Окилжон Юнусов каби 5 фукаронинг йўколгани хукук-тартибот органларининг "иши" экани хакидаги гумонлар хам кайд этилган.

Мактуб муаллифи хукук-тартибот органларидаги мазкур салбий холатлар халкаро хукук меъёрларига зид эканини таъкидлаб, бундай холатларга бархам бериш учун Халкаро Кизил Хоч ташкилоти вакилларига хибсхоналардаги махбуслар олдига кириш имконини беришни таклиф этади (Ўзбекистон хукумати имзолаган халкаро шартномаларга кўра, у бу ташкилот вакилларини махбуслар олдига киритишга мажбур, - мухбир). Яна мактубда диндор махбусларга нисбатан кўлланилаётган чораларга оид шикоятларни ўрганиб, уларнинг хавфсизлигини таъминлаш зарурлиги, йўколган шахслар тергов хибсхоналарида сакланаётган бўлишса, якинларини бундан хабардор килиш, адвокатлар билан учрашишлари учун барча имкониятлар яратилиши каби тавсиялар берилган.

Куни кеча, 13 сентябрда эса БМТ Инсон хукуклари комиссиясининг Кийнок масалалари бўйича махсус маърузачиси Тео ван Бовен Ўзбекистонда кийноклар остида айбдорга айлантирилиб, олий жазога хукм этилаётган шахсларнинг жазоси ижро килинаётгани тў¦рисидаги хабарлардан афсусланишини билдирди. Тео ван Бовен ўз баёнотида айтишича, Ўзбекистон хукумати БМТ комиссиясининг тавсияларини менсимай, ўлимга хукм килинган шахсларни катл этишни тўхтатгани йўк. 2002 йилдан бери камида 9 нафар шахсга нисбатан олий жазо кўлланилиб, ижро этилган.

15 сентябрь: Тошкент шахар жиноий ишлар судида

Бундан бир хафта илгари Тошкент шахар жиноий ишлар судининг Акмал Икромов туман суди биносида Тошкентдаги бахор портлашларига алокадорликда айбланаётган 8 нафар эркак ва 7 нафар аёлнинг иши кўрила бошлагани хакида хабар килган эдик. Кеча уларнинг кўрсатмаларини тинглаш нихоясига етди ва жабрланувчиларнинг кўрсатмалари тинглана бошлади.

Судланувчилардан 13 нафарига Ўзбекистон Жиноят кодексининг 155-моддаси (терроризм), 159-моддаси (конституциявий тузумга тажовуз), жами 17 та модда ва 2 нафари 1 модда билан айбланмокда. Кўпгина судланувчилар судга берган кўрсатмаларида дастлабки тергов вактида ва хатто суд бошлангандан кейин хам ўзларига тазъйиклар ўтказилганини, хатто кийноклар кўлланилганини рўй-рост айтиб бердилар. Шунингдек, уларга кўра, дастлабки тергов вактидаги кўрсатмалари адвокат иштирокисиз, "кўшиб-чатиб" ёзилган, давлат томонидан тайинлаган адвокатлар хатто "айб"ни тан олишликни "маслахат" беришган.

Судда айбланувчиларнинг ўзаро ва худкушлар билан алокасини "жиноий тил бириктириш" деб бахолаш хам буткул нотўгри ва асоссиз экани маълум бўлди. Бу алока, одатда, "салом-алик"дан нарига ўтмаган ёки баъзилари, нари борса, киска вакт худкушларга диний сабок беришган. Масалан, судланувчи Саъдуллаева худкуш Дилноза Холмуродовага намоз ўкишни ва судланувчи Латипова худкуш Малика Абдуллаевага Куръон оятларини ўргатган. Судланувчи Хамдамов эса портлашларни ташкил ва содир этганларни танимаслигини айтиб, Обидкори Назаровнинг таъкикланган кассеталарини саклаганини тан олди, холос.

Судланувчилар прокурорнинг айблов хулосасидаги жиход билан боглик айбларни буткул рад килишди. Бугун, 15 сентябрда жабрланувчиларнинг кўрсатмаларини тинглаш давом этди.

16 сентябрь: Наманганда бир суд жараёни тугади, ёки Ахли муслимни камаш кўпга келган тўйми?

Намангандан мустакил журналистнинг берган хабарига кўра, шу йил бахорида Тошкент ва Бухорода килинган портлашлардан сўнг Наманган вилоятида хибсга олинган 12 нафар киши устидан вилоят жиноий ишлар судида деярли бир ярим ойдан бери бораётган суд жараёни тугади. 10 нафари Учкўргон туманидан ва 2 нафари Наманган шахридан бўлган бу фукаролар Ўзбекистон Жиноят кодекси 159-моддасининг 3-кисми (конституциявий тузумга тажовуз), 244-моддаси ва унинг «прим»лари (курол асраш, диний-экстремистик ташкилот тузиш, варакалар таркатиш) ва бошка моддалар билан айбланиб, 6–7 йиллик муддатларга озодликдан махрум этилдилар.

Судланувчилар суд мажлисларида ўзларининг айбсиз эканликларини, зиммаларига ортилган айблар сохталигини кўп айтишди. Масалан, 5 апрелда МХХ ходимлари томонидан хибсга олинган Абдумуталлиб Тўраевнинг ховлисига бир дона граната ташлаб кўйилиб, ўша кунги тинтув вактида бу «ашёвий далил» топилган. Шунингдек, тинтувчилар