Юсуф Жума - Демократиянинг отаси (Хакикатга якин хажвия)
- Хурматли Раис жаноблари! Сизнингча мамлакатингизда кандай жамият? Нодемократикми ёки демократикми?

- Албатта демократик жамият! Тугри менгача нодемократик булган: сайловлар бузилган, суз эркинлиги булмаган. Мен эса бундай холга чек куйдим. Чунки демократиклик конимда бор. Мен охирги нафасимгача демократияни химоя киламан.

- Нодемократик жамиятни демократик жамиятга айлантириш осон кечмагандир?

- Албатта! Бехад кийналдим. Мендан аввалги раислар суткасига 24 соат айш-ишрат килишган, халкни уйлашмаган. Мен эса 23 соату 59 минут айш-ишрат киламан. Колган бир минутини давлат ва халк ишларига багишлайман. Уларнинг фаолияти билан менинг фаолиятим орасидаги фаркни каранг. Ер билан осмонча! Бир минут! Олтмиш секунд! Узи буладими? Бир йилда 365-366 минут, яъни олти соатдан купрок муддат. Раисликни бошлаганимга 10 йил буляпди. Демак 60 соат умримни халкка багишладим. Кон булиб кетдим. Мендан аввалги раис 25 йил раислик килган, аммо бир секунд вактини хам халкка багишламаган.

- Ха, бехад кийналибсиз. Нодемократик жамиятни демократик жамиятга айлантиришни нимадан бошладингиз?

- Сайловдан. Мен аввалги раисга уринбосар эдим. У улгач, урнини эгалладим ва дархол сайлов утказишга фармон бердим.

- Аввалги раисларни хам халк сайлармиди?

- Ха, халк сайларди. Халк сайласа 5 йилгача раислик килинади. Яна сайлов булади. Яна сайланса раисликни давом эттираверади. Бир киши бир неча муддатга сайланиши мумкин. Чегара курсатилмаган эди.

- Хозирчи. Хозир неча муддатга сайланиш аникми?

- Ха, аник. Шунинг учун айтдимда, ишни сайловдан бошладим деб. Раис булишим билан, Раис сайлаш тугрисидаги конунни узгартирдим. Энг аввало муддатини белгиладим. Энди бир одам чегарасиз эмас, атиги кирк маротаба сайланиши мумкин. Кирк бир маротаба сайланиш мумкин эмас. Мен икки карра сайландим. Яна халк сайласа уттиз саккиз карра Раислик килишим мумкин. Уттиз туккиз карра сайланишим мумкин эмас. Шу конун мухокама килинаётганда бир халк шоири чикиб: «Сиз камида 500 йил яшайсиз. Халк учун ишлаяпсиз. Худо умрингизни узок килади. Бор йуги кирик маротаба сайланиб бизни етим килиб кетасизми?! Колаверса сиз бошлаган демократик жараён чала колиб кетадику. 40 эмас 60 карра килиб узгартирайлик», деб куп илтижо килди. Рози булмадим. Сайлов тугрисидаги аввалги конунда яна бир нодемократик банди бор эди: «Кимки Раисликка номзодга карши гапирса, ёхуд овоз бермаса дорга осилади», деган жумла бор эди. Бу жумлани хам узгартирдим. Дорга осиш эскилик саркити. Демократик жамиятга ярашмайди. Шу боисдан «Дорга осилади» эмас, «Отилади» деб ёзилди.

- Ха, чиндан хам, сайлов тугрисидаги конун билан демократия тамал тошини куйибсиз. Энди куп фикрлилик хакида сузлаб берсангиз!

- Мен хокимиятга келгунга кадар бу хакда суз булиши мумкин эмас эди. Хамма бир хил фикрлашга мажбур эди. Ганимларим то хануз бу хол давом киляпди, деб тухмат килишади. Мана исталган газетамизни олинг. Исталган бетини очинг. Факат куп фикрлилик. Аввалги раис хакида хамма битта фикрни, «Буюк Раис» деган иборани, фикрни айтишарди. Мен хакимда бу кун минг хил фикр билдирилади. Мен бу учун хеч кимни таъкиб килдирмайман. Мана бу газеталардан тугри келганини олинг. Мана укинг нималар ёзилган.

Мана битта фикр: «Раисимиз - Дахо!»

Мана иккинчи фикр: «Раисимиз демократиянинг отаси!»

Мана учинчи фикр: «Раисимиз болаларимизнинг отаси!»

Мана туртинчиси: «Раисимиз Ватаннинг Калкони!»

Мана бешинчиси: «Раисимиз Маънавият пешвоси!»

Мана олтинчиси: «Раисимиз - миллат посбони!»

Мана еттинчи фикр: …

Куриб турибсизку, куп фикрлилик бундан ортик булмайди. Юкоридаги фикрларни баён килганларни хеч бирини жазолаганим йук. Бу куп фикрлилик эмасми, бу демократия эмасми?!

- Журналистларга суз эркинлиги берилган экан. Кора халкчи? Оддий халкка хам берилганми?

- Албатта. Суз эркинлиги хаммага берилган. Аввалги раисимиз даврида халкка факат туртта суз ургатилар, шу турт сузни ишлатишга рухсат бор эди: Ха! Мехнат! Яшасин Раис! деган сузлар. «Ха» сайлов пайтида керак эди. Фалончи Раис булсинми деб суралса, «Ха» деб жавоб берарди халк. Раис сайлангач, эхтиёжинг нима деб халкдан сурарди у. Халк «Мехнат!» деб жавоб берарди. Тилагинг нима деганда «Яшасин раис!», дерди халк. Мен киска давр ичида халкка яна иккита суз ишлатишига рухсат бердим. Яъни «Биз Озодмиз!» сузлари. Бу суз эркинлиги эмасми?! Ха дарвоке давлат Мадхиямизга бу икки суз кушилди. Мана мадхия: Ха! Мехнат! Яшасин Раис! Биз Озодмиз!

- Якин келажакда яна президентлик сайлови утказилар экан. Тайёргарликни качон бошлайсизлар?

- Тайёргарлик аллакачон тугатилган. Ахир биз демократик мамлакатмиз.

- Йуг-е!

- Ха, биз булажак сайловга минг фоиз тайёрмиз!

- Агар мумкин булса айтсангиз. Сайлов альтернатив буладими?

- Мен альтернатив сайлов тарафдори эдим. Афсуски, имкони йук.

- Нега?

- Президентликка мендан бошка яна иккита даъвогар бор. Аслини олганда мен даъвогар хам эмас эдим. Давлат иши чарчатган. Лекин, мамлакат такдири яна номзодимни куйишга мажбур киляпди. Ахир кимдир мамлакатни бошкариши керак-ку!

- Мендан бошка яна иккита даъвогар бор дедингиз-ку! Уларнинг мамлакатни бошкаришга укуви йукми, ё халк уларни ёктирмайдими? Яъни овоз бермайдими?

- Укувлари хам йук, халк уларга овоз хам бермайди. Лекин мен «Демократиянинг отаси» булганим учун альтернатив асосида сайланишни истардим. Афсуски имкони йук. Мунажжимларнинг башоратига кура, икки даъвогардан бири якинда автомобиль халокати туфайли халок булади. Иккинчиси нашавандлик билан шугулланиб, камалади. Энди, тушунгандирсиз?

- Хаммаси тушунарли. Демак сиз номзодингизни куймасангиз мамлакат эгасиз колади. Сизнингча, халкнинг неча фоиз овозини олишингиз мумкин?

- Беш юз фоиз!

- Во ажаб!

- Сира ажабланманг. Халк ноиблари, халк шоирларию хокимларнинг айтишига караганда, халк фикрини урганиш идораси мутахассисларининг хисоботига кура хар бир фукаро бир овоз билан эмас, юз овоз билан мени сайламокчи. Мен камтарин одамман. Юз эмас, беш овоз хам бас, дедим.

- Демак беш юз фоиз накд!

- Накд! Сайлов варакалари хар бир одамга бештадан тайёрланган. Хаммаси таёйр. Сайлов натижалари хакида хисобот хам тайёр. Хатто сайловдан сунг, яъни бундан уч йил кейин чикадиган, сайлов натижалари эълон килинган газеталар хам тайёр, босилган. Факат уч йилдан кейин халкка таркатилади, халос!

- Койил! Мана ДЕМОКРАТИЯ, Мана ДЕМОКРАТИЯНИНГ ОТАСИ! Койил!!!